== Aantekening ==
Mest, Mestverbetering
1-1-1998, Archief TSS
== Auteur(s) ==
- Eijsten, Lily
- Meulen van der, J (Han)
== MEST, MESTVERBETERING (volledige tekst) ==
AMSTERDAM, 1.1.98
MEST, MESTVERBETERING
=== Problematiek ===
De mest bevat 3 soorten stoffen, welke de aandacht verdienen:
* – Fosfaten
* – Ammoniak
* – Zware metalen
Van elk van deze drie zal ik proberen iets te zeggen.
==== Fosfaten ====
Fosfaten zijn noodzakelijk voor het leven. Zonder fosfaten is geen leven mogelijk.
D.w.z. Als-in het milieu het fosfaat door de levende wezens is opgebruikt, opgegeten, geconsumeerd, dan kunnen ze ”’niet verder groeien”’. Ze kunnen alleen in leven blijven door elkaar op te eten, want fosfaat verdwijnt niet; het is eeuwig en onvergankelijk. De mens eet planten, de planten leven van de poep en het rottende begraven lijk of de verstrooide crematie-as.
De mogelijkheden van leven worden ”’begrensd”’ door de hoeveelheid aanwezig fosfaat, dat circuleert.
Brengen we in het milieu, in deze cirkelgang EXTRA fosfaat, dan gaat alles hurry-up groeien! We noemen dat ”’Eutrofiering”’ of bemesting. Heel dikwijls kunnen
de bestaande levensvormen in het milieu dit niet aan.; ze worden vervangen door andere levensvormen in een andere ”’ecologie”’, zoals bij algenbloei; er komt een ander evenwicht.
Iets over het woord “ecologie”.
Ecologie is ongeveer een ander woord voor een bepaald, met name bedoeld milieu. Eco betekent “huis”, je eigen huis b.v. en “logie” betekent zoiets als “waterschap”; je vindt het ook terug in “logika” en het woord Logos; zie hiervoor het eerste deel van het evangelie van Johannes, waarin het Griekse woord “Logos” in de Nederlandse vertaling is weergegeven als WOORD: “In den beginne was het Woord, en het Woord was bij God.”
Naast het woord Ecologie bestaat het woord “Economie. “Nomia” betekent “naamgeving, beschrijving, boekhouding”. De boekhouding dus van je huishouding. Eenzelfde soort woordenpaar is “Astrologie” en “Astronomie”, nu niet met “eco” of huis, maar met “astra” of ster.
De ellende in de ons omringende economie is, dat we eindeloos veel veevoer importeren, en op die manier ”’eindeloos veel fosfaat in onze ecologie pompen”’.
Dit fosfaat vervuilt ons milieu, onze omgeving, het verplaatst zich naar grondwater, drinkwater, oppervlaktewater. Fosfaten mogen niet meer in wasmiddelen zitten, want dan komen ze via het riool en de rioolwaterzuivering in het oppervlaktewater.
We kunnen het probleem van fosfaat in de mest op twee manieren aanpakken:
* – Minder fosfaat in het veevoer
* – De bewegelijkheid van het fosfaat verminderen, d.w.z. het opgeloste en oplosbare fosfaat omzetten in een onoplosbare vorm.
Ook wanneer het alleen maar een minder oplosbare vorm is, is er al veel gewonnen, want dan verdwijnen de pieken in de belasting van het milieu.
Welke onoplosbare vormen van fosfaat kennen we, w.o.
* Hydroxydepatiet, oftewel beendermeel in botten en tanden;
* Mengen van de mest met kalk en wat fijngemalen beendermeel om als kristallisatie-kern te dienen zou misschien goed zijn;
* Teftsiair calciumfosfaat. Mengen van de mest met (gebluste) kalk of gips en wat gemalen tertsiair calciumfosfaat (fosfaaterts) om het te laten kristalliseren. Fosforzuur is een ”’zwak”’ zuur en wanneer dit stuivertje wisselt met het ”’sterke”’ zwavelzuur uit de gips, zal misschien ook de ammoniak uit de mest niet zo makkelijk verwaaien.
* Ook het zeer kalkrijk (krijt) maken van veevoer levert een afvoer van calciumfosfaat met de stront, i.p.v. een afvoer van opgelost natriumfosfaat in de urine.
* Aluminiumfosfaat. Mensen met kapotte zieke nieren kunnen hun nieren ontlasten (welke dan geen natriumfosfaat hoeven af te voeren) door Aluminium-hydroxidegel te slikken in de darm vormt zich Aluminiumfosfaat, dat uitgepoept wordt. Mengen van de mest met Bauxiet Ore Concentrate (een gezuiverd Bauxieterts) of aluin in mogelijk. Aluin is misschien ook gunstig voor de ammoniak. Bauxiet kan ook door het veevoer. Het slikken van Aluminium is bij mensen verbonden met het ontstaan van de ziekte van Alzheimer!! (Mensen moeten niet koken in aluminium pannen of eten met aluminium bestek, en ook geen aluminiumgel slikken.
* IJzerfosfaat. Mengen van mest of veevoer met IJzer, b.v. ijzeroxide-rood van de hoogovens, een heel fijn stoffig poeder van de hoogovens. Is misschien ook goed voor de ijzervoorziening van het vee. Op heel oude kerkhoven vinden we het fosfaat uit de lijken terug in de vorm van blauwe vivianietkristallen op de spijkers van de doodskist. Dat zie je omdat ook die kist is verteerd. Je vindt alleen de vierkante nagels terug. Het ijzer is tegen verroesting beschermd door fosfaat.
==== Ammoniak ====
Terwijl de fosfaten zich bewegen in het waterige milieu beweegt de ammoniak zich in de atmosfeer. Wanneer we de ammoniak uit de atmosfeer zouden kunnen houden was het O.K.
Ammoniak in de atmosfeer krijgen we namelijk retour als zure regen, waaraan allerhand vreselijke dingen worden toegeschreven (meestal niet waar), en wat hoognodig bestreden en teruggedrongen moet worden vindt men (ik niet).
Zure regen spoelt een hoop nutriënten uit de bovenste laag van de aarde naar het grondwater, en verhoogt het gehalte opgelost Aluminium in het water rond de wortels van bomen – daar kunnen ze niet tegen. Ook vissen in meertjes kunnen niet tegen meer Aluminium en planten zich niet meer voort. De belangrijkste verzuurder van de regen is echter niet de ammoniak maar de zwavel uit fossiele brandstof.
Naast verzuring is ammoniak ook – evenals fosfaat -een eutrofierende stof.
Ammoniak kunnen we verminderen in de mest door het eiwitgehalte van het vèevoer te verminderen.
Eiwit is een duur bestanddeel; daarom wordt al sinds jaar en dag aan het gehalte en soort eiwit gesleuteld.
Maar met een nieuwe randvoorwaarde – zoals minder totaal stikstof – kan toch de ammoniak-produktie worden verminderd met misschien heel weinig kosten. Ook kan de produktie worden verminderd door te switchen naar pluimvee.
Pluimvee produceert geen ammoniak-vormend ureum. Uit ureum ontstaat ammoniak, maar het pluimvee produceert urinezuur, dat geen ammoniak produceert. Urinezuur is de witte schil, die we bij kippestront zien; kippen plassen niet.
Een andere optie is om de ammoniak uit de mest te blazen en apart op te vangen en te verwerken! Dat zal pakweg 10 cent per liter mest gaan kosten: f. 100,- per m3. Maar dat verdienen we terug als we kunnen minderen op de aankoop van Stikstofhoudende kunstmest.
Voorgestelde werkwijze:
Mest (Gier) aanmengen in gesloten ketel met gebluste kalk, goed roeren en lucht doorblazen.
De lucht opvangen en weer door verdund zwavelzuur leiden of door een buis – gevuld met stenen, waarop zwavelzuur wordt gedruppeld – afvoeren.
In plaats van Zwavelzuur ook Salpeterzuur mogelijk. De zwavelzuur-oplossing wordt mest-oplossing.
==== Zware metalen.====
Om de snelle groei van biggen te bevorderen wordt aan het voer koper toegevoegd.
Het grootste deel komt direkt onveranderd in de mest. Slechts een zeer klein deel wordt door de big opgenomen.
Een grote winst kan worden bereikt, door koper in een beter opneembare vorm toe te dienen.
Nu wordt gewoon kopersulfaat gebruikt, maar minder van een duurder koperchelaat is aangewezen.
Lily Eijsten en J. van der Meulen
== Zie ook ==
Archief TSS: Bezwaarschriften en commentaren van Lily Eijsten