== Aantekening ==
Naar aanleiding van “Transgene produkten komen op ieders bordje”
== Omschrijving ==
Nog uitzoeken waarop dit stuk een reactie is.
== Auteur(s) ==
- Eijsten, Lily
- Meulen van der, J (Han)
== Volledige tekst ==
AMSTERDAM, 1.1.98
Naar aanleiding van “Transgene produkten komen op ieders bordje”
Transgene organismen, genetisch “gemodificeerde” organismen: Wat speelt er nu?
Bij de introduktie van de nieuwe techniek om het erfelijk materiaal (de genen), dat tot dan alleen binnen de eigen soort uitgewisseld kon worden (door kruising) nu ook tussen de soorten uit te wisselen, werden ons gouden bergen beloofd.
We kregen een visioen van een luilekkerland waar de gebraden duiven (genetisch gemodificeerd om zichzelf te braden) ons in de mond zouden vliegen.
We zijn nu een aantal jaren verder en we kunnen eens zien wat de eerste prestaties zijn.
De eersteling was een tomaat, die nooit echt lekker rijp wordt, zodat hij makkelijker kan worden vervoerd en langer op de schappen kan blijven liggen.
Heel toepasselijk, kreeg deze de naam Flavor Saver. Het schijnt, dat niemand hem wil eten in afwachting tot hij echt rijp wordt.
De grote inspanning is echter besteed aan gewassen, welke resistent gemaakt werden tegen onkruidbestrijdingsmiddelen (de middelen glyfosaat en glufosinaat-ammonium). Natuurlijk omdat hier het grote geld ligt in de vorm van de verkoop van het middel (omzetten in de orde van 350 miljard dollar en winsten van 350 miljoen dollar bijv.). Er wordt dan ook wereldwijd op grote schaal geïnvesteerd in nieuwe fabrieken. Dit staat in schril contrast met de belachelijke bewering, dat er minder onkruidverdelger nodig zou zijn.
Deze inspanning heeft ons de beruchte soja van Monsanto (nu in 2020 Bayer, bijgewerkt) en de “supermais” van Ciba-Geigy (nu Novartis) geleverd, o.a.
Een heleboel mensen zijn hiermede niet erg gelukkig. De kranten staan er bol van. Dit ongenoegen vindt zijn grond in een aantal zaken, welke we eens op een rijtje zullen zetten.
Ten eerste de wijze, waarop de herbicide-resistentie werkt. Het glufosinaat-ammonium wordt omgezet in een produkt (metaboliet), hetwelk verder onveranderd in de plant blijft, en dat bij de vertering door mens en dier het glufosinaat weer terug vormt.
Het glyfosaat bindt zich aan een (altijd al aanwezig) enzym, dat nu onwerkzaam wordt, maar de plant is genetisch gemodificeerd en heeft een extra enzym gekregen, dat de uitgevallen taak van het onwerkzame enzym overneemt. Ook hier komt het gebonden glyfosaat bij vertering weer vrij.
Het komt er op neer, dat ongevoeligheid voor onkruidverdelgers leidt tot in verhouding buitensporig hoge residu-gehaltes.
Daarbij komt, dat zowel glyfosaat als glufosinaat onplezierige effecten blijken te hebben, welke eerst na jaren gebruik aan het licht kwamen. (aantasting sperma-kwaliteit, resp. hersenbeschadiging jonge zoogdieren, apoptosis).
Ten tweede zijn bij het uitvoeren van de genetische manipulatie in het laboratorium een paar ongelukkige keuzes gemaakt, waarvan we nu met de brokken zitten.
Er werden namelijk niet alleen de nieuwe genen met de gewenste eigenschappen ingebracht, maar nog andere voor herkennings-doeleinden en selectie (Merker- en reporter-genen).
Zo werd b.v. in de tomaat en in de mais een gen voor een antibioticum-resistentie gebracht, welke in het eindprodukt niet gebruikt worden, maar wèl aanwezig zijn. De blote massale aanwezigheid van dit gen is een TIJDBOM, welke de bruikbaarheid van het antibioticum wel eens zou kunnen opblazen.
Een andere eigenschap als antibioticum-resistentie was hier veel meer op zijn plaats geweest.
Ook is gebruik gemaakt van promotor en terminator van het bloemkool mozaïkvirus. Er zijn stemmen, welke zeggen dat het massale aanwezig zijn en beschikbaar zijn van deze promotor wel eens zou kunnen leiden tot virulentie-explosies bij andere virussen, welke nu met minder werkzame promotoren verder vegeteren.
Het ware wenselijk geweest, om uit de grootschalig op de markt gebrachte gewassen deze laboratorium-hulpjes te verwijderen.
De gebraden duiven zijn er nog niet, het is bij een onrijpe tomaat gebleven.
L.Eijsten en J. van der Meulen
Zie ook:
Archief TSS: Bezwaarschriften en commentaren van Lily Eijsten.