EFSA steunt hetze tegen Séralini-rattenproef en meet dus met twee maten

Voor het eerst sinds mensenheugenis werd er verslag gedaan van een voedselstudie waarin 200 ratten langer dan de in de EU door EFSA aanbevolen*) termijn van 90 dagen werden gevoerd met het genetisch gemodificeerde maïsras NK603 van Monsanto. Het ras, dat al jaren geleden in de EU werd goedgekeurd, wordt hoofdzakelijk als veevoer gebruikt. De studie in kwestie is van de hand van professor Séralini en medewerkers, van de Universiteit van Caen en het CRIIGEN-instituut, in Frankrijk. Als we kijken naar de uitzonderlijk snelle reactie die pro-gentech wetenschappers en overheidsinstanties zoals EFSA lanceerden na de publicatie van de Séralini-studie, mogen we gevoeglijk aannemen dat de studie als zeer onwelkom en bedreigend werd ervaren door het pro-gentech kamp. De studie constateerde de ontwikkeling van kankergezwellen en vroegtijdige dood bij de proefdieren, vastgesteld over een termijn van 2 jaar. Er werd onderscheid gemaakt tussen de volgende diëten: NK603 (GMO), NK603 + Roundup (GMO+R) en Roundup apart (R). Dat leverde in totaal 20 groepen op,  inclusief de controles, in elke  groep 10 ratten. De mannelijke en vrouwelijke dieren gaven verschillende reacties te zien. Voor een video-impressie van de Seralini-resultaten klikt u hier.

*) en dan alleen nog als een ‘gebrek’ aan ‘wezenlijke gelijkwaardigheid’ met de isogene versie van het gewas daartoe aanleiding zou geven….wat een wetenschappelijk niveau! Wie bepaalt wat ‘wezenlijk gelijkwaardig’ is? Wanneer ontbreekt het aan die ‘wezenlijke gelijkwaardigheid’ ? En hoe isogeen is isogeen precies?

Ratten Séralini proef

Na de publicatie van de studie op woensdag 19 september 2012 in het vakblad Food and Chemical Toxicology (2) ontrolde zich binnen enkele dagen het volgende scenario.

Gealarmeerd door de ministeries van I&M en EL&I vroeg de EC op 24 september aan EFSA om een oordeel over de studie. Op nationaal niveau werden op die datum RIKILT en RIVM ingeschakeld (1) om hun mening te geven. EFSA formeerde  een ‘task force’ onder leiding van Per Bergmann met daarin de volgende namen: Saghir Bashir, Danièle Court Marques, Claudia Paoletti, Manuela Tiramani, Didier Verloo en Elisabeth Waigmann. Aan Andrew Chesson (als lid van het GMO Panel ook betrokken bij de positieve beoordeling van NK603 in 2003 en hoofdverantwoordelijke voor de demotie van Arpad Pusztai van het Rowett Institute in 1998) en Alberto Mantovani (PPR panel) werd gevraagd de geschreven beoordeling te becommentariëren. Op 26/27 september organiseerde  EFSA een ontmoeting tussen de task force en een adviseursteam, gevolgd door een teleconferentie op 28 september, waarin materiaal werd vergaard om Séralini’s bevindingen te weerspreken en een strategie te bespreken om hem zo snel mogelijk in diskrediet te brengen. Er namen 21 mensen deel aan de teleconferentie, zonder dat duidelijk werd op welke criteria zij geselecteerd waren. Volgens Bergmann was de conferentie bedoeld om “wetenschappelijke ongerustheid te bespreken en verschillen van mening te vermijden”. Op internet werd een dropbox geopend om de verschillende conferentie-bijdragen te verzamelen. Deze bleken echter hoofdzakelijk te bestaan uit knip- en plakwerk van al bestaand materiaal, afkomstig van het Science Media Center en andere instanties. Het eindproduct werd door EFSA op 3 oktober goedgekeurd en op 4 oktober onder het kopje ‘voorlopig’ aan de media ter beschikking gesteld, vergezeld van een persverklaring.
Zoals te verwachten was, leverde het definitieve oordeel van de EFSA van 28 november weinig nieuws op: Séralini was en bleef fout. Los en ‘onafhankelijk’ daarvan meenden ook 6 nationale autoriteiten de Franse studie nog even een trap na te moeten geven: België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Italië en Nederland.

Wat in feite het meest in het oog springt bij de heisa rond de Séralini-studie, is de overhaaste en totaal ongebruikelijke reactie van de EFSA, die eensgezind werd ondersteund vanuit andere delen van de wetenschappelijke wereld.  De waarschijnlijkheid dat dit geen georkestreerde actie was lijkt ons wat klein, met name als we bezien wat EFSA’s aandeel was in de acties tegen Séralini. Het doet allemaal sterk denken aan de manier waarop dr. Ignacio Chapela indertijd op internet werd aangepakt door een PR-bureau dat gelieerd bleek met Monsanto. Dr. Chapela kreeg uit die hoek een email-lastercampagne over zich heen, nadat hij in het tijdschrift Nature een artikel had gepubliceerd dat aantoonde dat gg-mais was aangetroffen in de regio Oaxaca, die wordt beschouwd als de bakermat van lokale maisvariëteiten in Mexico.
Het geeft toch te denken dat terwijl de doorsnee wetenschapper nooit een woord vuil maakt aan de studies die op routinebasis door multinationals worden aangeleverd bij de EFSA om de toelating van genetisch gemodificeerde gewassen geregeld te krijgen, diezelfde wetenschapper nu opeens in heilige verontwaardiging ontsteekt over al de ‘fouten’ die er zouden kleven aan het Séralini-onderzoek. Moeten we daaruit afleiden dat de multinationals zulke voorbeeldige studies afleveren, of is het misschien gewoon zo dat negatieve beoordelingen niet getolereerd worden? Hoeveel studies moeten er nog volgen voordat de wereld doorheeft dat EFSA gewoon een wassen neuzen-club is?

Het enige dat bij terugblikken op de studie aangemerkt kan worden, is dat het aantal proefdieren achteraf te laag bleek om significant carcinogeniteit te kunnen vaststellen. Séralini bracht hiertegen in dat de proefopzet ook niet was bedoeld om kankerverwekkendheid op te sporen, maar (zie bovenstaande foto’s) om toxicologische reacties op de consumptie van NK603  (GMO) te kunnen onderscheiden van de reacties op het herbicide Roundup, hetzij separaat bekeken (R), hetzij in combinatie met NK603 (GMO+R).  Het vaststellen van de tumoren was een resultaat dat niet was voorzien, maar wel de moeite waard was om te vermelden en aanleiding vormde om de studie langer door te zetten dan initieel gepland was.

Alle overige kritiek op Séralini’s studie had met hetzelfde recht ook kunnen worden geuit op de studies die in het kader van de toelating van de NK603-mais of andere GM-gewassen door EFSA zijn beoordeeld. Dat op die studies destijds nooit enige vorm van protest is gekomen, bewijst slechts hoezeer er nu sprake is van het meten met twee maten: één voor studies die gericht zijn op een positieve uitkomst voor de ggg’s  en één voor de studies waarin de beoordeling negatief uitpakt voor de besproken ggg. Wat bijvoorbeeld te denken van de kritiek op de keuze van de rattensoort die Séralini gebruikte: die was niet anders dan de soort die door Monsanto c.s. wordt gebruikt bij dit soort studies. Nu zou Séralini het dus opeens verkeerd gedaan hebben!
EFSA maakt zich straal belachelijk door zelf nooit van onafhankelijke studies gebruik te maken wanneer het op goedkeuring van genetisch gemodificeerde gewassen aankomt, maar wel met veel wetenschappelijk misbaar een conscientieus uitgevoerde, onafhankelijke proef op uiterst discutabele gronden  onderuit te halen wanneer er van  negatieve uitkomsten sprake is. Wel een beetje zielig.

De stilletjes vooringenomen Nederlandse media durfden het niet aan de rattenproef te bespreken voordat er een officiële reactie van EFSA lag. Daarna volgden weliswaar enige  berichtjes, maar van zeer zuinige afmetingen, die geen enkel recht deden aan het belang van de studie (dat in het buitenland wel wordt erkend). In een aantal reacties werd dan nog wel toegegeven dat de Séralini-studie aangeeft hoe belangrijk de noodzaak tot lange termijnstudies is, maar daarmee was de koek wel op.

Voor nadere info, zie de volgende links:

(1) https://zoek.officielebekendmakingen.nl/blg-187499.html

(2) Séralini, G-E., E. Clair, R. Mesnage, S. Gress, N. Defarge, M. Malatesta, D. Hennequin, J. Spiroux de Vendômois. 2012. Long term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerant genetically modified maize. Food Chem. Toxicol. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278691512005637

(3) Quote: “Under the leadership of the Director of Scientific Evaluation of Regulated Products, a group of EFSA scientists, with expertise in biostatistics, experimental design, mammalian toxicology, biotechnology, biochemistry, pesticide safety assessments and GMO safety assessments, carried out the initial review. A member from EFSA’s Panel on Genetically Modified Organisms (GMO) and a member from EFSA’s Plant Protection Products and their Residues (PPR) Panel were asked to peer review the paper prior to its publication.” http://www.efsa.europa.eu/en/faqs/faqseralini.htm#13 It is obvious that everybody involved in this “review” process has been involved in the past in promoting the view that all of the GMOs considered for EU consents are “just as safe as their conventional counterparts.” The whole process has been heavily biased, and its outcomes have been predetermined.

(4) http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/2910.htm

(5) http://www.efsa.europa.eu/en/press/news/121004.htm (4th October 2012)

(6) It is extraordinary that a representative of one of the EU member states should suggest, on the record, that influence might be brought to bear on a peer-reviewed journal in order to discredit a paper published in accordance with best practice.
http://www.gmwatch.org/index.php?option=com_content&view=article&id=14269:belgium-offers-to-pressure-journal-editor-over-seralini-study

(7) Ewen, Stanley W.B. and Arpad Pusztai. 1999a Effect of diets containing genetically modified potatoes expressing Galanthus nivalis lectin on rat small intestine. The Lancet 354 (9187):1353-1354ou arev54i

(8) POISONOUS POTATOES: A CASE STUDY IN MISCOMMUNICATING SCIENCE September, 1998. Bowditch Group Electronic AgBiotech Newsletter. http://bit.ly/POfsaN

(9) GMOs: EFSA breaches basic ethical code Corinne Lepage MEP Edited by Gaelle-Marie Zimmermann Le Nouvel Observateur 7 October 2012 http://bit.ly/QWjizy http://www.gmwatch.org/index.php?option=com_content&view=article&id=14286:efsa-s-breach-of-ethical-code-over-seralini-review-leads-to-resignation-call

(10) http://www.rai-see.org/news/world/2379-european-food-safety-official-resigns-amidst-conflict-of-interest-controversy.html
http://gmwatch.org/latest-listing/1-news-items/11615-commissioner-boel-advocates-corrupt-gm-science
http://www.testbiotech.org/en/efsa/news
http://independentsciencenews.org/health/seralini-and-science-nk603-rat-study-roundup/#comment-4292
http://www.ensser.org/democratising-science-decision-making/ensser-comments-on-the-retraction-of-the-seralini-et-al-2012-study/